Belek Belek! - Rondreis Marokko april 2017
Reizen is leren.
De opleiding duurt jarenlang, ik heb de eerste tentamens met succes afgelegd en ben net over naar de volgende leergang. Niet eerder na mijn reizen heb ik er zolang over gedaan om het te verwerken. Waarschijnlijk omdat deze Marokko-reis niet alleen kort maar hevig was (lees: intensief!) maar ook doordat de tegenstellingen groot waren. "Visuele pracht" , staat er op mijn netvlies. Maar ook : "schrijnende ongelijkheid". Het is een land van tegenstellingen en ik vind ze niet allemaal even leuk. De eerste reisdag togen we vanuit ons bedje in Marrakesh naar Casablanca en Rabat. Even wennen aan de groep, even wennen aan de kilometers maar al gauw troffen we de eerste grote bezienswaardigheid: de Hassan II-moskee aan de kust bij Casablanca. Een immens gebouw: van de buitenkant zou je het protserig kunnen vinden maar van binnen is het ongekend mooi. Ruimtelijk opgezet, prachtige lichtinval en bijzondere ornamenten in het moskee-deel. Fraaie bad- en wasruimtes in de gewelven eronder. Prachtig.
Door naar Rabat alwaar we een bezoek brachten aan het Koninklijk Paleis (je doet de Koningsstedenreis of je doet het niet) en vervolgens togen we naar de Onvoltooide Moskee" : een groot plein met onaffe muren en pilaren, maar wel een volledig uitgerust mausoleum. Opnieuw: visuele pracht en een overdaad aan verering van hun koningshuis. Waar het hen verboden is om hun religieuze leider af te beelden, schromen ze niet om in elk hoekje waar het mogelijk is grote ingelijste portretten van hun koningen af te beelden: Mohammed VI, V, Hassan II, en nog veel meer van die types. Ze worden "verafgood" , wat verbazingwekkend is als je bedenkt dat pas de huidige koning iemand is die zich zichtbaar om zijn volk bekommert waar de eerderen vooral hun eigen dynastie koesterden. Laatste dagdeel besteedden we aan het bezoek van de fraaie citadel van Rabat, een plek die inmiddels omgetoverd is tot een prachtig blauw-wit en daarmee nogal Grieks aandoend stadje. Fraai stekkie.
Reisafstand Marrakech-Casablanca-Rabat ca. 330 km
De volgende dag bracht ons naar Mèknes en Volubilis. De stad Meknes kent prachtige ommuringen en uiteraard een joekel van een paleis. Onze eerste kennismakingen met een druk stadsplein vol met handelaartjes. Ieder zijn eigen bedoening: een bikkelhard bestaan en een stevige overlevingsstrijd. Sociale voorzieningen zijn er niet in Marokko. Als je arbeidsongeschikt raakt, dient je familie je verzorging en financiering op zich te nemen. Later in de reis zouden we dit in nog heviger mate ervaren maar hier zijn al de eerste tekenen zichtbaar van mijn ontzetting: het besef dat elke dag een battle is, dat je het echt moet hebben van wat je ter plekke verdient en dat er geen enkele zekerheid is dat de dag van morgen je enig geluk gaat brengen, dat besef maakte dat ik keihard landde. Wat hebben wij het goed in ons eigen safe bestaan, wat maakt het toch veel uit waar op de aardkloot de zaadjes van je ouders landen. Het maakte dat ik me voornam me niet te gaan ergeren aan opdringerig gedrag van verkopers: het is immers logisch. Het is noodzaak. Het is overleven. Dat gevoel ben ik nu, bijna een week thuis, nog niet helemaal kwijt.
We bezochten de prachtige graanschuur van sultan Moulay Ismail. Marokko is van oudsher gericht op landbouw en veeteelt. Genoemde sultan was een van de eerste vooruitziende mannen die voorzag dat je in rijke tijden je oogsten moest opslaan om daarmee te zorgen dat je in schameler tijden ook nog iets te eten had. Fascinerende stallen en opslagschuren, prachtige leembouw en een serie doorkijkjes waar je u tegen zegt.
Reisafstand Rabat-Meknès-Volubilis-Fès ca. 224 km.
Dag 4 brachten we geheel in en om Fes door. Wat mij betreft deden we hierin ook het meest fascinerende bezoek van onze vakantie: de Medina van Fes. Waarover straks.
Fes is de oudste van alle Marokkaanse steden (en daarmee natuurlijk ook de oudste Koningsstad). Ruim 12 eeuwen oud al, met de oudste universiteit van het land en met de oudste nog bestaande wijk.
Die wijk, de Medina, is een ommuurde wijk waarin 250000 mensen bovenop elkaar wonen, werken en leven. Het besef dat er mensen zijn die daar - in die brij van 9400 ultra-smalle steegjes - geboren worden , opgroeien werken en vervolgens sterven, wellicht zonder er ooit buiten gekomen te zijn, maakte me klein. Ik loop daar als toerist met een gretige blik hun gebruiken en bezigheden in me op te nemen, zij zullen wellicht nooit weten wat er allemaal een paar kilometer buiten hun habitat gebeurt. Zo geglobaliseerd en geürbaniseerd als wij zijn, zo besloten en wellicht zo beschermd leven zij. Wie jaloers op wie moet zijn, is natuurlijk altijd de vraag, maar ik stond hier even mijn hele existentie ter discussie te stellen. Wat maakt dat ik dit even kan komen bekijken en vervolgens weer wegtrek naar minder harde plekken terwijl zij dag-in-dag-uit die strijd om het bestaan moeten aangaan? Het is dé kernvraag van deze vakantie voor mij: wie zijn wij om hun bestaan te veroordelen? Zou hulp wel gewaardeerd worden, zou het eigenlijk wel moeten? Het gaat daar al eeuwen zo, er is weinig 21e eeuws aan. Maar is dat een probleem?
We doorkruisten de steegjes, we bezochten een madrassa (wat dus gewoon een school is) , we bezochten een van de 170 (!) synagogen van de stad in de oude joodse wijk, de Mellah. Ik vond het schitterend. Ik was toeschouwer in een wondere wereld.
Voorlopig voldoende voor de cultuur, we gingen ons opmaken voor de tweede component van onze reis: natuurpracht. Hoe meer je naar het oosten (en wie weet ooit het zuiden) van Marokko trekt, hoe meer je in de ruimte komt. Vier gebergtes maar liefst in dit land: het Rif - , het Midden-Atlas, het Hoge-Atlas en het Anti-Atlas gebergte. We reden lángs de randen van het eerste, maar doorkruisten de anderen. Schitterende uitzichten, pieken en dalen en wonderschone bergdorpjes.
Maar ook hier weer her en der een throwback in time: we kwamen langs oude Bedoeïenen- plaatsen , die door hun ligging al snel pleisterplaats werden van nomadische stammen. In een van deze plekken, het bergstadje M'rirt bezochten we een markt die plat gezegd 'Middeleeuws" was. Daarmee doel ik niet op folkloristische kraampjes , nee, daarmee doel ik op de hygiënische omstandigheden, op de aangeboden koopwaar, op de welstand en welvarendheid van de bevolking. Nog grotere troep dan bij ons op Koninginnedag blijft liggen, maar hier biedt het een kans op een inkomentje, wie weet verdien je die dag wel een hele maaltijd. Bedelaars in alle leeftijden, levenskunstenaars achtte ik ze allemaal. Live gekeeld pluimvee, gokken en smeken: we hebben het allemaal gezien. Man Man Man.
Voorbij Beni Mellal , op naar een aan de rand van het Midden-Atlas gebergte gelegen hotel Tazerkount in Afourer. Fraai hotel, lekker potje zwemmen ook. Even op adem komen voordat we de volgende dag dwars van het ene gebergte naar het andere zouden reizen.
Reisafstand Fès-Beni Mellal ca. 390 km.
De dag erop : een route langs een schitterend gesitueerd stuwmeer (El Adouine) bracht ons bij een indrukwekkende waterval-site. De watervallen van Ouzoud zijn ronduit imponerend. Kletter-pieter-pater, even laven aan het water. Niet om te zwemmen, wel om je te vergapen.
De reis bracht ons die dag weer terug in Marrakesh, waar we de laatste dagen zouden doorbrengen .
We kwamen in de Majorelle-tuinen, een prachtig complex dat is geconserveerd door modekoning Yves Saint-Laurent en dat nu geheel uit diens nalatenschap wordt beheerd en geëxploiteerd.
Een eerste bezoek aan het Djamaa el Fna, een intrigerende mierenhoop. Eigenlijk is het een plein, maar stiekem is het een microkosmos. Sommigen van onze groep vonden het te druk, te aanwezig en te opdringerig maar ik vond het wel wat hebben. Nijverheid alom , het bulkte van de indrukken. Het maakt dat ik de komende tijd de spitstreinen niet meer als druk ervaar, dat ik denk dat de massa's mensen op Koninginnedag ook allemaal best te behappen zijn en dat onze evenementen maar magertjes bezocht worden. Marrakesh is met zijn 1,2 miljoen inwoners niet de dichtst bevolkte stad van het land (dat is Casablanca met 6 miljoen Casablanken) maar het is op zeker de drukste stad. Iedereen doet iets, iedereen is buiten, iedereen roept en wenkt. Iedereen werkt, iedereen is zzp'er. Een boeiende wereld. Niet per se leuk maar boeiend boeiend boeiend.
Reisafstand Beni Mellal-Marrakech ca. 250 km.
De voorlaatste dag besteden we aan een bezoek aan het fraaie Koninklijk Paleis van Marrakesh en een rondgang langs de Saadi- tombes. Uiteraard waren beide sites verbonden met de koningen van Marokko. Als woonverblijf (het paleis deed hier en daar aan het prachtige Topkapi denken) maar dus ook als laatste rustplaats. Kosten noch moeite werden gespaard om het deze gezegende families naar het zin te maken, hele dynastieën lang.
De laatste dag was een kans: we kregen rust. Niet meer reizen, beetje rond het zwembad hangen in afwachting van vertrek naar het vliegveld. Genadeloos verbrand ja, ik voel het 5 dagen later nog. Maar ach, beschouw het als weelde. Om en nabij de 35 graden was het, we begrepen waarom deze reis alleen in de maanden maart en april en in september en oktober wordt aangeboden. Ga je in andere perioden van het jaar, dan ben je rijp voor de grill. Het kwik tikt dan de 50 graden aan.
Niet doen dus. Dit was voldoende. Vliegtuig in, pitten en de volgende dag de fotomappen maar eens samenstellen. En nu, enkele dagen later, de gedachten maar eens ter digitalen schrifte stellen.
Resumerend: ik zag iets prachtigs. Ik zag ook iets schokkends. Maar dat hoort bij reizen. Reizen is leren.
Reacties
Een reactie posten